ကြဲျပားတဲ့အျမင္ေတြနဲ႔ ေအးခဲေနဆဲ ႏ်ဴကလီးယားစက္ရုံႀကီး

ဖိလစ္ပိုင္ႏိုင္ငံက ဘတန္းႏ်ဴကလီးယားလွ်ပ္စစ္စက္ရုံ(Bataan Power Plant) ကို ခရီးသြားေတြလွည့္လည္ၾကည့္ရႈႏိုင္ေစရန္ ဖြင့္လွစ္လိုက္ပါၿပီ။ ဖိလစ္ပိုင္ႏိုင္ငံၿမိဳ႕ေတာ္မနီလာ အေနာက္ဘက္ပိုင္း ကီလိုမီတာ ၁၀၀(မိုင္ ၆၀)အကြာ နာရီအနည္းငယ္ေလာက္သာ သြားလိုက္တဲ့အခါ ဆလင္ဒါပံုေမွ်ာ္စင္ႀကီးတစ္ခု မတ္မတ္ရပ္လို႔ေနတာေတြ႔ရပါလိမ့္မယ္။ ပင္လယ္ဘက္က လွမ္းၾကည့္လိုက္ရင္လည္း အထင္းသားျမင္ေနရတဲ့အငူအစြန္းေနရာမွာ အဲဒီ မီးခုိေရာင္အေဆာက္အဦးႀကီးတစ္ခု ရွိေနပါတယ္။ ဖိလစ္ပိုင္ႏိုင္ငံရဲ႕ တစ္ခုတည္းေသာ ႏ်ဴကလီးယားစက္ရုံျဖစ္ၿပီး ၁၉၇၆ ခုႏွစ္က စတင္တင္တည္ေဆာက္ခဲ့ၾကတယ္။ ေဒၚလာ ၂ ဘီလီယံ(ေပါင္ ၁.၂ ဘီလီယံ)ေက်ာ္ အကုန္အက်ခံတည္ေဆာက္ခဲ့ေပမယ့္ လွ်ပ္စစ္ဓါတ္အားထုတ္လုပ္ရန္ တစ္ခါမွ အသံုးမျပဳခဲ့ၾကပါဘူး။ ဆယ္စုႏွစ္သံုးခုေက်ာ္ၾကာ အသံုးမျပဳပဲထားခဲ့ရာက အခုေတာ့ဖြင့္လွစ္လိုက္ပါၿပီ။ လွ်ပ္စစ္ဓါတ္အားထုတ္လုပ္ဖို႔အတြက္ေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။ ခရီးသြားေတြကို ဆြဲေဆာင္ဖို႔အတြက္သာ ရည္ရြယ္လိုက္ပါတယ္။ ဘတန္းႏ်ဴကလီးယားစက္ရုံနဲ႔ပတ္သတ္ၿပီး စက္ရုံကိုဖြင့္လွစ္ႏိုင္မယ္၊ မဖြင့္ႏိုင္ေတာ့ဘူး၊ စကားအေခ်အတင္ေျပာဆိုေနခဲ့ၾကတာ ႏွစ္ေတြအမ်ားႀကီးၾကာခဲ့ပါၿပီ။ ေနာက္ဆံုးေတာ့ စက္ရုံရဲ႕ ခလုတ္ကို ႏွိပ္လိုက္ၾကပါၿပီ။

၀န္ထမ္းေတြက စက္ရုံထဲကိုလာၾကည့္ၾကတဲ့ခရီးသြားအုပ္စုေတြကို ႏ်ဴကလီးယားစက္ရုံတစ္ရုံအလုပ္လုပ္ပံုကို ရွင္းလင္းျပသၾကတယ္။ “ကၽြန္ေတာ္တို႔ ဒီလိုပံုစံမ်ဳိးနဲ႔ ဘတန္းႏ်ဴကလီးယားစက္ရုံကို စတင္အလုပ္လုပ္ေစခဲ့ပါၿပီ။ အဲဒီေတာ့ စက္ရုံကိုျပဳျပင္ထိန္းသိမ္းဖို႔ ရံပံုေငြ ရလာမယ္။ လံုျခံုေရးအတြက္လည္းစိတ္ခ်ရႏိုင္တယ္။ ႏ်ဴကလီးယားလွ်ပ္စစ္ဓါတ္အားေပးစက္ရုံနဲ႔ လွ်ပ္စစ္ဓါတ္အား ထုတ္လုပ္ပံုေတြကိုလည္း လူေတြကို သိျမင္ေစခ်င္ပါတယ္” လို႔ စက္ရုံမန္ေနဂ်ာ ေမာ္ရိုမာခ်ဲလို က ေျပာပါတယ္။ ခရီးသြားအုပ္စုေတြ အေဆာက္အဦးတစ္၀ိုက္လွည့္လည္ၾကည့္ရႈၾကတယ္။ ၁၉၇၀ ခုႏွစ္ပိုင္းက စနစ္တက်မရွိခဲ့ေသးတဲ့အေဆာက္အဦးႀကီးကို စနစ္တက်ျပင္ဆင္ထားခဲ့ပံုရပါတယ္။ Star Trek ဇာတ္လမ္းတြဲေတြထဲကလို ထိန္းခ်ဳပ္ခန္းႀကီးက ေနရာတက်မရွိ ဖရိုဖရဲျဖစ္ေနတာမ်ဳိးေတာ့ မေတြ႔ခဲ့ရပါဘူး။ ဘာေၾကာင့္လည္းဆိုေတာ့ ဓါတ္ေရာင္ျခည္အႏၱရာယ္လည္းရွိမေနလို႔ပါပဲ။ ႏ်ဴကလီးယားစက္ရုံႀကီးရဲ႕ အသည္းႏွလံုးေနရာလို႔ ေျပာရမယ့္ အဏုျမဴဓါတ္ေပါင္းအိုးရွိတဲ့ေနရာကိုပါ ၾကည့္ရႈခြင့္ျပဳထားတယ္။ ေလာင္စာေခ်ာင္းေတြကိုထုတ္ပိုးထားၿပီးသားအသင့္အေနအထားမွာျမင္ေတြ႔ႏိုင္ၾကပါတယ္။

ဘတန္းအေဆာက္အဦးဟာ ဘယ္တုန္းကမွ လႈပ္လႈပ္ရွားရွားမရွိခဲ့ဘူး။ လည္ပတ္ရျခင္းမရွိခဲ့ပါဘူး။ ဘာေၾကာင့္လဲ၊ အေဆာက္အဦး ၿပီးဆံုးတဲ့အခ်ိန္ဟာ လံုးလံုးမွားယြင္းေနခဲ့ပါတယ္လို႔ ဆိုၾကတယ္။ အေဆာက္အဦးေဆာက္လုပ္၊ ျပင္ဆင္ေျပာင္းလဲၿပီး ႏွစ္ေတြအမ်ားႀကီး ၾကာတဲ့အခါ ျပည္တြင္းနဲ႔ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာအေဆာက္အဦးလံုျခံဳေရးအဖြဲ႔ေတြ စစ္ေဆးမႈေတြလုပ္ခဲ့ၾကတယ္။ ၁၉၈၆ ခုႏွစ္အစပိုင္းမွာ အေဆာက္အဦးဟာ အသင့္အေနအထားရွိေနၿပီလို႔ ယူဆခဲ့ၾကပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ တိုင္းျပည္ထဲမွာ ႏ်ဴကလီးယားစက္ရုံေဆာက္လုပ္ေရး အတြက္ အဓိကေထာက္ခံအားေပးခဲ့သူ သမၼတဖါဒီနန္မားကိုစ့္ကိုဆန္႔က်င္တဲ့ ပထမဆံုး ျပည္သူ႔စြမ္းအားေတာ္လွန္ေရးစတင္လာခဲ့တယ္။ မားကိုစ့္ကိုေအာင္ႏိုင္သြားခဲ့တဲ့ ကိုရာဇြန္အကြီႏိုက ၿပီးခဲ့တဲ့အစိုးရတစ္ရပ္ရဲ႕ အဂတိလိုက္စားမႈအတြက္ စြပ္စြဲခ်က္ေတြ၊ ေမးခြန္းေတြအမ်ားႀကီးပဲထုတ္လိုက္တယ္။ အထူးသျဖင့္ ႏ်ဴကလီးယားစက္ရုံတည္ေဆာက္မႈမွာလည္း နည္းမွန္းလမ္းမွန္ တည္ေဆာက္ခဲ့ျခင္းမရွိဘူးလို႔ စြပ္စြဲခဲ့ပါတယ္။ အကြီႏိုေျပာတဲ့အခ်က္ေတြမွာ ဘတန္းအေဆာက္အဦးဟာ ေရေျမအေနအထား မွားယြင္းမႈအမ်ားႀကီးရွိေနတဲ့ေနရာမွာ တည္ရွိေနတယ္လို႔ဆိုတယ္။ ငလ်င္နဲ႔ စူနာမီထိခိုက္လြယ္တဲ့ေနရာမွာရွိေနတယ္။ နာတစ္ဘ္ေတာင္နဲ႔လည္း မေ၀းကြာလွဘူး။ နာတစ္ဘ္ေတာင္ကို ငလ်င္မီးေတာင္ပညာရွင္ေတြက “လႈပ္ရွားမႈအလားအလာရွိတဲ့ မီးေတာင္” အျဖစ္ ေဖာ္ျပေျပာဆိုေလ့ရွိၾကတယ္။ အကြီႏိုအာဏာရၿပီးခ်ိန္ လအနည္းငယ္ၾကာတဲ့ေနာက္ ယူကရိန္းႏိုင္ငံက ခ်ာႏိုဘိုင္းေပါက္ကြဲမႈျဖစ္ပြားမႈေၾကာင့္ ႏ်ဴကလီးယားလွ်ပ္စစ္စြမ္းအားထုတ္လုပ္မႈကို ကမၻာ့မွာတပ္လွန္႔ၿပီး ျပန္လည္စစ္ေဆးဖို႔ ေျပာဆိုေနၾကတဲ့အခ်ိန္ျဖစ္ခဲ့တယ္။ ဖိလစ္ပိုင္ဟာ ႏ်ဴကလီးယားစြမ္းအင္အတြက္ ဆိုင္းငံ့ထားသင့္ေသးတယ္လို႔ အကြီႏိုက ဆံုးျဖတ္ခ်က္ခ်ခဲ့ပါတယ္။ ဘတန္းအေဆာက္အဦးဟာ ႀကီးမားတဲ့ဆင္ျဖဴေတာ္တစ္ေကာင္အျဖစ္ပဲ ရပ္တည္ခဲ့ရေတာ့တယ္။

လတ္တေလာ ဂ်ပန္ႏိုင္ငံက ဖူကူရွီးမားႏ်ဴကလီးယားစက္ရုံရဲ႕အက်ပ္အတည္း ျဖစ္ပြားေနဆဲအခ်ိန္မွာေတာင္ ဖိလစ္ပိုင္လူမ်ဳိးေတြဟာ တစ္ေန႔မွာဘတန္းဓါတ္ေပါင္းဖိုအလုပ္လုပ္ႏိုင္ရမယ္ ဆိုတဲ့ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ကို လက္မလႊတ္ၾကပါဘူး။ ၿပီးခဲ့တဲ့ႏွစ္အထိ လႊတ္ေတာ္အမတ္ ျဖစ္ခဲ့တဲ့ မာ့ခ္ကိုဟြမ္ကို က ဘတန္းအတြက္ ေငြေၾကးခ်ထားေပးေရးမူၾကမ္းတင္ျပခဲ့တယ္။ မစၥတာကိုဟြမ္ကိုဟာ ဘတန္းကိုေထာက္ခံတဲ့ အဆင့္အျမင့္ဆံုးအရာရွိေတြထဲကတစ္ဦးျဖစ္ပါတယ္။ “ကၽြန္ေတာ္တို႔ ႏ်ဴကလီးယားစြမ္းအင္လိုအပ္ပါတယ္။ ဒီႏ်ဴကလီးယားစက္ရုံမွာ ဘယ္တုန္းကမွ ဓါတ္ေရာင္ျခည္မေတြ႔ခဲ့ဘူး၊ ႏ်ဴထရြန္ေလးတစ္လံုးေတာင္မေတြ႔ခဲ့ရပါဘူး၊ စိတ္ခ်ရတဲ့ အသစ္စက္စက္အေဆာက္အဦး တစ္ခုပါ” လို႔ သူက ေျပာခဲ့တယ္။ မာခ့္ကိုဟြမ္ကို ကပဲ ဖိလစ္ပိုင္ႏိုင္ငံဟာ အာရွတိုက္တစ္ခုလံုးမွာ ျပည္တြင္း လွ်ပ္စစ္ဓါတ္အားခအျမင့္ဆံုးႏႈန္းထားျဖစ္ေနၿပီ။ အဲဒီႏႈန္းထားေၾကာင့္စီးပြားေရးက်ပ္တည္းေစမယ္၊ အဆင္းရဲဆံုးတိုင္းျပည္ေတြရဲ႕ေဒသတစ္ခုလိုျဖစ္လာမယ္လို႔ ေထာက္ျပေျပာဆိုခဲ့တယ္။ ေရအားလွ်ပ္စစ္နဲ႔ ေလအားလွ်ပ္စစ္စက္ရုံေတြ ရင္းႏွီးျမွပ္ႏွံေနတာေတာင္ ဖိလစ္ပိုင္ရဲ႕ လွ်စ္စစ္စြမ္းအားက လတ္တေလာမွာ ေက်ာက္မီးေသြးစက္ရုံေတြကပဲ အမ်ားဆံုးထုတ္လုပ္ေနပါတယ္။ ေက်ာက္မီးေသြးက သြင္းကုန္ျဖစ္တာေၾကာင့္ေငြေၾကးကုန္က်မႈမ်ားလွပါတယ္။ “လွ်စ္စစ္စြမ္းအားကို မထုတ္လုပ္ႏိုင္ရင္ တျခားတိုင္းျပည္ေတြနဲ႔ စီးပြားေရးအရယွဥ္ၿပိဳင္ဖို႔ အခြင့္အေရးမရွိႏိုင္ဘူး။ ျပည္တြင္းစီးပြားတိုးတက္ေရးစူးစိုက္ဖို႔ထက္ ကၽြန္ေတာ္တို႔ရဲ႕လူေတြ ႏိုင္ငံရပ္ျခားမွာ အလုပ္လုပ္ဖို႔ တင္ပို႔ေပးေနသလိုပဲ ျဖစ္ေနမွာပဲ” လို႔ မစၥတာကိုဟြမ္ကိုက ဆိုတယ္။

အဆံုးမွာေတာ့ ဘတန္းအတြက္ေထာက္ခံခဲ့သူေတြဟာ ေတာင္တက္ရသလိုခက္ခဲတဲ့စစ္ပြဲတစ္ပြဲ ရင္ဆိုင္ၾကရမွန္းသိလာၾကတယ္။ တစ္ခ်ဳိ႕ေဒသခံေတြကလည္း ႏ်ဴကလီးယားစက္ရုံကို ဆန္႔က်င္ၾကတယ္။ သူတို႔ရဲ႕အိမ္တံခါး၀ကို ေဘးအႏၱရာယ္တစ္ခုက တံခါးလာေခါက္မွာ ေၾကာက္ရြံ႕ေနၾကတယ္။ ဟိုကသည္က ႏ်ဴကလီးယားေဘးအႏၱရာယ္ေတြအေၾကာင္းကိုးကားေျပာဆိုၾကတယ္။ လက္ရွိသမၼတ ဘီနင္ညဳိအကြီႏိုဟာ ကိုရာဇြန္ရဲ႕သားျဖစ္ပါတယ္။ သူက မိခင္ရဲ႕ ပထမေသာ့ခ်က္ဆံုးျဖတ္ခ်က္ေတြထဲက တစ္ခုျဖစ္တဲ့ ဘတန္းအေဆာက္အဦးကိုေတာ့ ျပန္လည္အစေဖာ္လုပ္ေဆာင္ႏိုင္ေခ်မရွိပါဘူး။ ဖူကူရွီးမားႏ်ဴကလီးယားစက္ရုံရဲ႕ႏိုးထလာမႈေၾကာင့္ ငလ်င္ဒဏ္ခံေဒသေတြရဲ႕ ႏ်ဴကလီးယားစြမ္းအင္အႏၱရာယ္ေတြအေၾကာင္းေတြ သိလာရတာေၾကာင့္လည္း ထိတ္လန္႔မႈေတြက ျပန္ၿပီး အသစ္ျဖစ္ေနခဲ့ၾကတယ္။

ႏ်ဴကလီးယားစက္ရုံ မန္ေနဂ်ာ ေမာ္ရိုမာခ်ဲလို က အေကာင္းကိုပဲ ေတြးျမင္ေမွ်ာ္လင့္မေနခဲ့ဘူး။ သူ တာ၀န္က်ေနတဲ့သက္တမ္းတေလွ်ာက္ ဘတန္းဖြင့္လွစ္ႏိုင္ဖို႔ ေမွ်ာ္လင့္မထားပါဘူးလို႔ ေျပာပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဘတန္းကို အလည္ေရာက္လာခဲ့ၾကတဲ့ တကၠသိုလ္ေက်ာင္းသားေတြကေတာ့ ဘတန္းက လံုး၀ေအာင္ႏိုင္သြားပါၿပီလို႔ ဆိုၾကတယ္။ ေက်ာင္းသားတစ္ေယာက္က “အံ့ၾသစရာေကာင္းတယ္၊ ကၽြန္ေတာ္ေတာ့ စက္ရုံဖြင့္လွစ္သင့္တယ္လို႔ ထင္တယ္”လို႔ ေျပာသြားပါတယ္။ “အေဆာက္အဦးထဲလွည့္လည္ၾကည့္ရႈခဲ့ရတာ ေပ်ာ္ရႊင္စရာေကာင္းလွပါတယ္။ အမ်ားႀကီးပဲ ေလ့လာခဲ့ရတယ္။ ဒါေပမဲ့ ႏ်ဴကလီးယားစက္ရုံက အမွန္တကယ္အသံုးမျပဳႏိုင္တာကေတာ့ ရွက္စရာေကာင္းတဲ့အရာလိုပဲ” လို႔ ေနာက္ထပ္ေက်ာင္းသားတစ္ေယာက္က ေျပာခဲ့တယ္။

မစၥတာမာခ်ဲလိုနဲ႔ ႏ်ဴကလီးယားမဲဆြယ္သူေတြမွာ တစ္ျခားစိန္ေခၚမႈတစ္ခုကိုလည္း ရင္ဆိုင္ေနရပါေသးတယ္။ ႏ်ဴကလီယားဆန္႔က်င္ေရးျပင္းျပင္းထန္ထန္လုပ္ေဆာင္ေနၾကတဲ့ Greenpeace အဖြဲ႔က ဘတန္းခရီးသြားအစီအစဥ္အေၾကာင္းသိရတဲ့အခါ “သဘာငပတ္၀န္းက်င္ေလ့လာေရး”အဖြဲ႔တစ္ဖြဲ႔ေစလႊတ္ဖို႔ ဆံုးျဖတ္ခဲ့ၾကတယ္။ အဲဒီ ခရီးစဥ္မွာ ဓါတ္ေပါင္းဖိုထဲ လွည့္လည္ၾကည္ရႈဖို႔ရယ္ အနီးအနားက လိပ္ေဘးမဲ့ဇုန္နဲ႔ ဒုတိယကမၻာစစ္အထိမ္းအမွတ္ေနရာကိုလည္း သြားေရာက္ေလ့လာၾကမယ္လို႔ ဆိုတယ္။ “ဘတန္းကိစၥအေရးတႀကီးေဆြးေႏြးဖို႔ Napocor လွ်ပ္စစ္ဓါတ္အားေပးစက္ရုံနဲ႔ သေဘာတူညီမႈေတြ ကၽြန္ေတာ္တို႔ရွိထားပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ခရီးစဥ္ကတူညီေနေပမဲ့ အင္မတန္ကြဲျပားတဲ့ေဆြးေႏြးမႈေလ့လာမႈေတြ ျဖစ္ေနၾကလိမ့္မယ္” လို႔ မနီလာအေျခစိုက္ Greenpeace အဖြဲ႔၀င္ ဖရန္႔စစ္ဒဲလာခရုဇ္က ေျပာပါတယ္။

ဘတန္းစက္ရုံကို ပစ္ထားၿပီး ၂၅ႏွစ္အၾကာမွာ အျမင္မတူတဲ့အဖြဲ႔ႏွစ္ခုက ဘတန္းႏ်ဴကလီးယားစက္ရုံႀကီးဆီကို အလည္လာေနၾကပါၿပီ။

ဘတန္းကိုလာလည္ၿပီးတဲ့အခါ ႏ်ဴကလီးယားစြမ္းအင္အေၾကာင္း သူတို႔ရဲ႕ကိုယ္ပိုင္အယူအဆနဲ႔ပဲ သိျမင္ခြင့္ရၾကပါလိမ့္မယ္။ ဒါေပမဲ့ တခ်ိန္က အဆင့္ျမင္နည္းပညာဖြံ႔ၿဖိဳးမႈျပယုဂ္ျဖစ္တဲ့ သိပၸံနည္းက်ကိရိယာႀကီးဟာ အခုထိတိုင္ ေအးစက္ေနဆဲပဲဆိုတာကိုလည္း သူတို႔ ႀကံဳေတာင္ၾကံဳခဲ သိျမင္သြားႏိုင္ပါလိမ့္မယ္။           ။

Source : http://www.bbc.co.uk/news/world-asia-pacific-14184234

ေမာ္နီတာဂ်ာနယ္
အတြဲ ၁ ၊ အမွတ္ ၆၈